Tahmin edildiği üzere aşı geliştirmek sağlık ekipleri tarafından oldukça zorlu bir süreç hele ki covid-19 gibi tarihte ilk defa görülen bir salgın hastalığa karşı. Laboratuvar ortamında başlayan ardından hayvanlar ve insanlar üzerinde test aşamaları gerçekleştirilen test aşamaları ile birlikte 2020 yılının son çeyreğinde salgına karşı üretilen aşı çalışmaları sonuç vermeye başladı.

   Tarihte ortaya çıkan tüm aşıların üretilmesi yıllar aldı. Fakat 2020 yılı itibari ile hem teknolojik gelişmeler hem de covid-19 hastalığının öldürücü etkisi çoğu ülkenin sağlık sistemlerini oldukça zorlaması nedei ile tüm dünya adeta birlik olup bu salgını durdurmak için yüzlerce aşı geliştirildi. Bu çalışmalar oldukça hızlı denemelerden geçirilerek Dünya Sağlık Örgütü tarafından sınandı 

   Geniş kitlelerde (üçüncü faz) denenen 11 aşıdan dördü öne çıktı. Sırasıyla Biontech, Gamaleya Enstitüsü, Moderna ve son olarak Oxford üçüncü faz çalışmalarında alınan ilk sonuçların yüksek oranlarda etkili olduğunu duyurdular.

   Aşıların onay alabilmesi için insanlar üzerinde denemelerin gerçekleştirildiği fazlarda etkinliğinin kanıtlanmış olması gerekiyor. Üçüncü fazda iki gruba ayrılan deneklerin bir kısmına geliştirilen aşı, diğerine de etkisiz bir aşı enjekte ediliyor. Belli bir süre geçtikten sonra koronavirüse yakalanan deneklerin ne kadarının aşı grubundan, ne kadarının plasebo grubundan olduğuna bakılıyor. Böylelikle aşının ne kadar etki gösterdiği anlaşılabiliyor. Ancak pandemi gibi olağanüstü durumlarda üçüncü fazın tamamen bitmesini beklemek yerine, alınan ara sonuçlarda belli oranlarda başarı doğrultusunda acil kullanım izni alınarak aşı kullanılmaya başlıyor.

   Bir sonra ki yazımızda bu aşıların birbirlerine olan farklılıklarını ve benzerliklerini inceleyeceğiz.