1- BioNTech

   Uğur Şahin ve Özlem Türeci öncülüğnde geliştirilen aşı, bir çeşit nükleik asit aşısıdır.  2 çeşit nükleik asit vardır: DNA ve RNA. Türk bilim insanları Alman BioNTech şirketinde koronavirüse karşı RNA aşısı geliştirdiler.  Bu aşı, SARS-CoV-2 yüzey proteinin kodlayan mesajcı RNA içerir. RNA ince bir tabaka ile kaplanır ve böylece hücrelere girebilir. Aşı olarak hazırlanan RNA'lar, hücre içinde kendi kendine çoğalabilir ve SARS-CoV-2 yüzey proteinlerini üretmek için hücre içinde çevrilir. RNA parçacığı, hücre içinde ribozoma tutunup virüse ait proteinlerin üretimini sağlar. Böylelikle, virüse ait moleküller, bağışıklık sistemimize tanıtılmış olur.

   Aşıların güvenilirliği, bağışıklık tepkisi üretme yetenekleri, klinik deneylerden elde edilen verilere dayanarak lisanslanıyor. BioNTech Pfizer aşısı da böyle bir süreçten geçiyor. Bugüne kadar 43 binden fazla kişiye uygulanan aşı, ilk olarak Nisan ayında test edilmeye başlanmıştı. Birisinin aşının bir bileşenine alerjisi olması imkansız değil. Ancak bu, aşının uygulanmasından kısa bir süre sonra ortaya çıkabilir. Aşı ruhsatlandıktan sonra bile bilim insanları, klinik araştırmaların nadir yan etkilerini belirlemek için aşının güvenliğini izlemeye devam edecek. Eğer arka planda aşıya ters tepki vermenize neden olacak bir sağlık sorununuz varsa, muhtemelen aynı hastalık Covid-19’a çok daha kötü bir tepki verecektir.

2- Sputnik V

   Sputnik 5 ya da resmî kayıt adıyla Gam-COVID-Vac, Gamaleya Epidemiyoloji ve Mikrobiyoloji Araştırma Enstitüsü tarafından üretilen COVID-19 aşısı adayıdır. Aşı adayı, Rusya Sağlık Bakanlığı tarafından 11 Ağustos 2020'de duyuruldu. Soğuk Savaş dönemindeki uzay rekabetine atfen isimlendirilen aşı COVID-19'a karşı tescil edilen ilk aşıdır. 8 Ağustos 2020 itibarıyla, Gam-KOVİD-Vak aşı adayı hakkında güvenilir bilimsel bir rapor yayımlanmamıştır. Rus yetkililere göre iki aydan kısa bir süre insan deneklerde test edilen aşıyı Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin duyurdu ve 20'den fazla ülkeden milyarlarca talep olduğu belirtildi.

   Aşının 76 kişiyle yapılan faz 1 ve 2 araştırmalarının sonuçları 4 Eylül 2020'de yayımlandı. Kabul edilebilir bir güvenlik profili bildiren çalışmada, aşının uygulandığı grupta SARS-CoV-2 enfeksiyonu geçirmiş hastalarla karşılaştırılabilecek antikor üretimi ve bunun yanı sıra T hücresi üretiminin gerçekleştiği tespit edildi. Aşının COVID-19'dan korumak için yeterli olup olmadığına dair çalışmalar gerekirken, çalışmada bunun 26 Ağustos 2020 tarihinde etik onayı verilen ve 40.000 kişinin dâhil olmasının planlandığı bir faz III çalışması ile yapılacağı ifade edildi

3- Moderna

   Amerikan ilaç şirketi Moderna, geliştirdiği koronavirüs aşının, Covid-19 hastalığına karşı yüzde 94,5 koruma sağladığını duyurdu. Şirket, aşının üçüncü faz denemelerine ilişkin ilk bulgularını birkaç hafta içinde aşının kullanımı için onay başvurusu yapmayı planladığını açıkladı. Bu aşıdan önce ise BioNTech ve Pfizer'ın geliştirdiği aşının yüzde 90'dan daha fazla etkili olduğu açıklanmıştı.

   Moderna'nın son faz denemelerine ise 30 bin kişi katıldı. Gönüllerin yarısına dörder hafta arayla iki doz aşı yapıldı. Diğer gönüllülere de plasebo verildi. Gerçek aşı yapılan grupta beş, plasebo verilen grupta ise 90 kişi hastalığa yakalandı. Moderna bu sonuçlara göre aşının yüzde 94,5 oranında koruma sağladığını duyurdu.

   Aşı yapılan gönüllülerin bağışıklığının ne kadar süreceği henüz bilinmiyor. Bunun için bu kişilerin daha uzun süre izlenmesi gerekiyor. Aşının Covid-19'a karşı en hassas durumda olan yaşlılarda nasıl bir koruma sağladığına ilişkin de veri bulunmuyor. Aşının insanların sadece ağır hasta olmasını mı engellediği yoksa virüsün yayılmasını da engellediği bilinmiyor.Tüm bu soruların koronavirüs aşısının kullanımını etkileyebileceği belirtiliyor.

4- Oxford Üniversitesi

   Oxford Üniversitesi tarafından geliştirilen koronavirüs aşısı İngiltere ve Brezilya'da 20 binden fazla gönüllü üzerinde denendi. İki doz aşı vurulan deneklerde 30 koronavirüs vakası görülürken, tuzlu su enjekte edilen grupta 101 vakayla karşılaşıldı. Uzmanlar bu sonuçların yüzde 70 oranında bir koruma anlamına geldiğini söyledi. Gönüllülere "yüksek" dozda iki kez aşı yapıldığında korunma oranının yüzde 62 olduğu, bu oranın bir "yüksek" bir "düşük" doz olduğunda yüzde 90'a çıktığı tespit edildi.

   Aşı, şempanzeleri hasta etmek için kullanılan grip virüsünün genetiğiyle oynanmış bir hali. Virüs, enfeksiyona yol açamayacak ancak virüsün diken proteini adı verilen bölümünün planlarını taşıyacak şekilde değiştirildi. Bu planlar vücuda girdiğinde vücut bu diken proteinlerini üretmeye başlıyor ve daha sonra bağışıklık sistemi bunu bir tehdit olarak algılayıp, yok etmeye çalışıyor. Böylece vücut gerçekten virüsle karşılaştığında ne yapacağını biliyor.